หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ ภาวิน มาลัยวงศ์ และปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ พูดถึงพัฒนาการแนวคิดเรื่องเชื้อชาติของญี่ปุ่น ว่าเพราะเหตุใดคนญี่ปุ่นจึงถูกมองว่ารวมเป็นเนื้อเดียวกัน ทั้งนี้แนวคิดเรื่องเชื้อชาติตั้งต้นมายุคปฏิรูปเมจิ ระบบทางสังคมญี่ปุ่นที่แยกคนในกับคนนอก ญี่ปุ่นเองเริ่มมีความหลากหลายทางเชื้อชาติ เมื่อขยายดินแดนไปยังฮอกไกโด คาบสมุทรเกาหลี แมนจูเรียและเมืองท่าชายฝั่งของจีน มีการนำประชากรจากจีนและคาบสมุทรเกาหลีกลับมาเป็นแรงงานในญี่ปุ่นด้วย แต่พอสิ้นสุดหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ญี่ปุ่นเริ่มใช้กฎหมายคนเข้าเมืองฉบับใหม่ที่ทำให้ประชากรอพยพเหล่านี้กลายเป็นพลเมืองชั้นสอง

ในปี 2024 สถิติชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่ในประเทศญี่ปุ่นมีอยู่ราว ๆ 3.5 ล้านคน หรือ 3 เปอร์เซ็นต์ของประชากรทั้งหมด มีย่านสำคัญในโตเกียวที่สะท้อนความหลากหลายทางวัฒนธรรมอย่างย่านชินโอคุโบะ (Shin-Okubo) ฯลฯ แต่กระนั้น Myth หรือความเชื่อเรื่องเอกลักษณ์ทางชาติพันธุ์ในญี่ปุ่นก็ยังฝังรากลึกแข็งแรงอยู่ ไม่ได้หายไปไหน ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย คืนวันอาทิตย์นี้เวลา 20.00 น.

หมายเหตุ: หนังสือแนะนำ (1) The Origin of the Myth of Ethnic Homogeneity: The Genealogy of ‘Japanese’ Self-Images (1995) และ The Boundaries of the ‘Japanese’: Okinawa, the Ainu, Taiwan and Korea. From Colonial Domination to the Return Movement (1998) โดย Oguma Eiji